Pędzle są jednym z trzech najważniejszych elementów w malarstwie akwarelowym.
Co do miejsca na podium jakie zajmują opinie są podzielne – ja osobiście dałabym im drugą pozycję, pomiędzy papierem a farbami.
Dlaczego właśnie to miejsce?
Bo tak naprawdę najwięcej w akwareli zależy od papieru. Przy kiepskim papierze nie pomogą ani najlepsze farby, ani najlepsze pędzle.
A to, czy z pozostałej dwójki ważniejsze są farby czy może to czym je nakładamy- to już każdy malujący musi zdecydować sam.
Ja twierdzę, ze źle dobranego pędzla nie uratuje nawet najdroższa farba – za to przy dobrym papierze i pędzlach także z jakości studenckiej można wiele wyciągnąć.
W czym zatem leży pędzlowa tajemnica sukcesu?
W odpowiednim wyborze typu pędzla i materiału z jakiego jest wykonany do oczekiwanych efektów.
Pędzle bowiem możemy podzielić wedle dwóch zasadniczych kategorii: rodzaju włosia z jakiego są wykonane oraz kształtu.
KSZTAŁT I ZASTOSOWANIE
Pędzle do akwareli różnią się kształtem, rodzajem włosia i wielkością, co sprawia, że każdy z nich ma swoje unikalne zastosowanie. Oto najpopularniejsze typy:
1. Pędzle okrągłe
Zastosowanie: Idealne do detali, konturów, cieniowania i wypełniania mniejszych powierzchni. Dzięki spiczastej końcówce pozwalają na precyzyjne malowanie, a szersza część umożliwia zróżnicowaną grubość linii. W zależności od grubości (rozmiaru) można nimi namalować niemal wszystko.
Pędzle cienkie: Bardzo cienkie pędzle okrągłe są idealne do szczegółowej pracy, takich jak malowanie drobnych linii czy konturów.
Pędzle grubsze: Większe rozmiary pozwalają na swobodne rozprowadzanie koloru i mieszanie farb na papierze. Są totalnie uniwersalne. Plama którą dają jest jednak mniej rozmyta niż ma to miejsce w przypadku pędzli typu mop.
2. Pędzle płaskie
Zastosowanie: Stosowane głównie do tworzenia szerokich, jednolitych pociągnięć oraz wypełniania większych obszarów kolorem. Idealne do malowania prostych krawędzi i bardziej geometrycznych kształtów.
Pędzle szerokie: Używane do pokrywania dużych powierzchni wodą lub kolorem, szczególnie w technice mokre na mokrym, gdzie farba rozlewa się po mokrym papierze.
Pędzle wąskie: idealne do malowania architektury i wszelkich obiektów które wymagają wyraźnych, prostych linii. Doskonale maluje się nimi min. okna.
Pędzle kanciaste/skośne: Dzięki ściętym krawędziom świetnie nadają się do tworzenia ostrych, precyzyjnych linii oraz wyraźnych krawędzi.
3. Pędzle wachlarzowe
Zastosowanie: Idealne do tworzenia efektów tekstur, takich jak futro, włosy, liście czy trawa. Umożliwiają nakładanie farby w sposób bardziej swobodny i rozproszony.
Wachlarzowy kształt pozwala na tworzenie delikatnych linii lub małych, rozproszonych kropek, co sprawdza się w technikach wymagających teksturowania. W zależności od stopnia zmoczenia włosia można uzyskać różną szerokość i efekty.
4. Pędzle kocie języczki (filbert)
Zastosowanie: Ich zaokrąglona końcówka sprawia, że są uniwersalne i mogą być używane do malowania miękkich
krawędzi oraz zakrzywionych linii. Doskonałe do łagodnych przejść kolorów i łagodnego cieniowania.
Sprawdzają się przy malowaniu kwiatów.
5. Pędzle typu mop
Zastosowanie: Idealne do dużych partii kolorów, tła oraz rozprowadzania wody po dużych powierzchniach. Mają dużą pojemność zatrzymywania wody, co pozwala na długie pociągnięcia bez konieczności ponownego maczania pędzla w farbie.
Podkład i tło: Mop jest świetnym wyborem do techniki mokre na mokre, umożliwia tworzenie rozmytych, miękkich przejść kolorów.
6. Pędzle liner
Zastosowanie: Są długie i cienkie, dzięki czemu sprawdzają się przy malowaniu cienkich, precyzyjnych linii oraz detali, jak również do kaligrafii.
Doskonale sprawdzają się przy rysowaniu detali takich jak gałęzie drzew, trawa, linie na wodzie czy włosy. Są węższe i mniej chłonne niż pędzle typu rigger.
7. Pędzle retuszerskie
Zastosowanie: Używane do bardzo precyzyjnych detali i poprawek. Są niezwykle cienkie, co pozwala na subtelne poprawki i pracę na małych obszarach obrazu. Czasem ich włosie jest tak cienkie i krótkie, że widać je dobrze dopiero pod światło. Najczęściej wykonane z włosia naturalnego.
8. Pędzle typu rigger
Zastosowanie: Służą głównie do malowania długich, cienkich linii, takich jak gałązki, włosy czy linie na wodzie. Mają długie, cienkie włosie, co pozwala na stworzenie płynnych, równych linii bez przerw. Od pędzli typu liner różnią się najczęściej większą pojemnością wodną – włosie jest gęstsze i jest go więcej niż w przypadku linerów.
9. Pędzle typu dagger (sztylet)
Zastosowanie: pozwalają na tworzenie zarówno cienkich, długich linii jak i np. liści ze zmienną szerokością. Są idealne do malowania wszelkiej zieleniny – gałęzi, listków. Mają dość sporą pojemność wodną.
Końcówka pędzla może być obła lub ostro zakończona.
10. Pędzel „drapak”
Zastosowanie: pędzel o krótkim, szorstkim włosiu pozwala precyzyjne i bardzo skutecznie wymywać farbę z papieru, a tym odzyskiwać biel i światło w obrazie. Znakomicie sprawdza się do wszelkiego rodzaju korekt. Najbardziej znany w Polsce jest pędzel firmy Renesans o numerze 1580S.
11. Travel brush (pędzel podróżny)
Zastosowanie: są to pędzle które można chować w obudowie i składać z dwóch części. Taka konstrukcja zapobiega uszkadzaniu się pędzli podczas przewożenia jak np. zaginaniu włosia w torbie czy plecaku.
Występują zwykle w dość niewielkich rozmiar- zgodnie z założeniem, że mało kto pracuje podczas pleneru na dużym formacie. Mogą być syntetyczne lub naturalne (czasem mix).
12. Water brush (pędzel wodny)
Zastosowanie: zdecydowanie plenerowe- jest to bowiem syntetyczny pędzel (najczęściej okrągły lub płaski) którego rączka jest jednocześnie zbiornikiem na wodę.
Jest to rozwiązanie z jednej strony wygodne, ale z drugiej nie do końca sprawdzające się jeśli chodzi o czyszczenie takich pędzli i kontrolę wody. Kontrola wilgotności nie jest bowiem tak precyzyjna jak przy pędzlach maczanych w wodzie (następuje przez naciśnięcie zbiorniczka z wodą). Mimo to są świetną alternatywą dla sketchersów i osób które szukają prostego rozwiązania do szybkich szkiców.
13. Pędzle Hake
Zastosowanie: Pędzel Hake to bardzo uniwersalny, miękki i chłonący dużo wody pędzel do farb akwarelowych. Najlepiej sprawdza się do malowania dużych plam kolorów oraz tła. Używa się ich również do nakładania gruntu gesso czy werniksu na gotowy obraz.
Jest to podwariant pędzla płaskiego, o dużej powierzchni i zdolności do chłonięcia wody i farby. Pędzle hake nierzadko maja dłuższe trzonki niż klasyczne pędzle płaskie.
14. Pędzle do kaligrafii
Zastosowanie: Pędzle do kaligrafii są kluczowym narzędziem w sztuce pięknego pisania, szczególnie w tradycjach wschodnich, takich jak kaligrafia chińska czy japońska. Wykonane z naturalnego włosia, takiego jak kozie, łasicy czy wiewiórki, zapewniają odpowiednią sprężystość i chłonność, co umożliwia precyzyjne kreślenie linii i znaków.
Pędzle do kaligrafii mają ciekawe zastosowanie w technice akwarelowej, ponieważ ich unikalne właściwości mogą wzbogacić proces malowania. Pędzle te dobrze rozprowadzają wodę i pigment, co sprawia, że są doskonałe do cieniowania i gradientów. Pozwalają też na tworzenie efektów teksturalnych, np. trawy, futra czy wzorów przypominających pismo. Końcówka pędzla może być używana do punktowania lub przecierania farby dla uzyskania ciekawych faktur (szczególnie jak jest już podsuszona).
PODSUMOWANIE ZASTOSOWANIA ZE WZGLĘDU NA KSZTAŁT
Wszystkie zdjęcia pędzli pochodzą ze stron i sklepów producentów i materiałów powszechnie dostępnych.
UWAGA !!!!
Powyższy materiał jest fragmentem PDF-a "Pędzle – jak zrobić dobry gradient i nie pogubić się w gąszczu możliwości" który pojawi się w ciągu najbliższych kilku dni na stronie oraz grupie FB "Inżynieria Akwarelowa".
Będzie on poza przedstawioną treścią zawierał więcej dużo ciekawszego materiału jak np. podział ze względu na materiał wykonania pędzla. Co ważniejsze, w opracowaniu pojawi się szczegółowy opis naturalnego włosia jakie występuje w różnego rodzaju pędzlach (soból,kuna, wiewiórka, koza etc).
DOSTĘPNY BĘDZIE W OPCJI "POSTAW KAWĘ" 🙂