WERSJA SKRÓCONA
Papier akwarelowy powstaje poprzez przekształcenie włokien- najczęściej bawełnianych lub drewnianych (celulozowych), w jednorodną masę, którą następnie formuje się w arkusze. Proces obejmuje:
1. Przygotowanie masy celulozowej – włókna roślinne są gotowane i oczyszczane, aby usunąć ligninę i inne zanieczyszczenia.
2. Formowanie arkuszy – masa celulozowa jest wylewana na sita. Papier może być wytwarzany ręcznie, maszynowo (cylinderowo) lub na prasach walcowych.
3. Sizing (klejenie) – papier jest impregnowany substancjami hydrofobowymi (np. żelatyną lub syntetycznymi klejami), co pozwala na kontrolowane wchłanianie wody.
4. Suszenie i prasowanie – arkusze są suszone i wygładzane, aby nadać im odpowiednią fakturę.
Proces technologiczny produkcji papieru akwarelowego jest skomplikowany i różni się w zależności od metody produkcji (ręczna czy jedna z dwóch maszynowych). Wyróżnia się kilka kluczowych etapów:
1. Wybór i przygotowanie surowca
Papier celulozowy:
Wytwarzany jest głównie z drzew iglastych (np. sosna, świerk), które zawierają długie włókna celulozy nadające papierowi wytrzymałość.
Drewno jest ścinane, korowane i rozdrabniane na zrębki.
Następnie poddaje się je procesowi chemicznego lub mechanicznego oddzielania włókien celulozowych.
Metoda chemiczna (siarczanowa lub siarczynowa): używa substancji chemicznych do rozpuszczenia ligniny, co pozwala uzyskać czystą celulozę.
Metoda mechaniczna: drewno jest ścierane na masę papierniczą, co prowadzi do uzyskania mniej trwałego papieru.
Papier bawełniany:
Produkowany jest z włókien bawełnianych (np. z odpadów przemysłu tekstylnego).
Bawełnę oczyszcza się i rozdrabnia na drobne włókna.
Surowiec jest mieszany z wodą i poddawany obróbce mechanicznej, aby uzyskać jednolitą masę papierniczą.
2. Przygotowanie masy papierniczej
Masa papiernicza (z celulozy lub bawełny) jest dokładnie mieszana z wodą i dodatkami (np. środki wiążące, wypełniacze).
Aby zwiększyć odporność na wodę, dodaje się kleje (np. żelatynę, skrobię, żywice syntetyczne).
Przeprowadza się proces rafinacji, który polega na rozdrabnianiu włókien w celu poprawy ich właściwości wiążących.
3. Formowanie arkuszy papieru
Metoda maszynowa:
• Masa papiernicza jest równomiernie rozprowadzana na ruchomej siatce (maszyna Fourdriniera lub bębny cylindryczne).
• Nadmiar wody jest odprowadzany przez prasowanie i suszenie.
• Arkusze są następnie docinane do odpowiedniego formatu.
Metoda ręczna (tradycyjna):
• Stosowana głównie w produkcji papieru bawełnianego wysokiej jakości.
• Rama z siatką jest zanurzana w kadzi z masą papierniczą, a następnie delikatnie wyciągana, aby równomiernie rozłożyć włókna.
• Woda odsącza się grawitacyjnie, a arkusz jest przenoszony na filc i prasowany.
4. Prasowanie i suszenie
Papier jest prasowany w celu usunięcia nadmiaru wody i poprawienia struktury.
Następnie arkusze są suszone w suszarniach – w zależności od metody mogą być suszone na powietrzu (metoda tradycyjna) lub za pomocą walców grzewczych (metoda przemysłowa).
5. Powlekanie i klejenie powierzchniowe
• Aby zwiększyć odporność na wilgoć i poprawić wchłanianie farb, papier jest powlekany klejem (np. żelatyną).• Proces ten odbywa się przez zanurzanie arkuszy w roztworze kleju lub natryskiwanie cienkiej warstwy.
6. Wykończenie i cięcie
• Papier może być prasowany na gładko lub pozostawiony z naturalną fakturą.
• Następnie jest cięty na odpowiednie formaty (np. arkusze, bloki, rolki).
• Na końcu przechodzi kontrolę jakości, sprawdzającą jednorodność, chłonność oraz fakturę.
Podsumowując, papier bawełniany jest bardziej trwały i odporny na wilgoć, przez co uznawany jest za najlepszy do akwareli. Papier celulozowy jest tańszą alternatywą, odpowiednią dla początkujących i amatorów.
WERSJA SZCZEGÓŁOWA
Produkcja ręczna papieru akwarelowego
Papier akwarelowy produkowany ręcznie to jedna z najstarszych i najbardziej cenionych metod wytwarzania papieru. Proces ten zapewnia wyjątkową jakość, trwałość oraz naturalną fakturę, co czyni go idealnym dla artystów pracujących w technikach akwarelowych. Ręczna produkcja pozwala uzyskać papier o nieregularnych brzegach (tzw. deckled edges), wyjątkowej absorpcji wody i dużej wytrzymałości.
1. Przygotowanie surowca
Papier akwarelowy produkowany ręcznie może być wytwarzany z różnych rodzajów włókien:
o Bawełna – najczęściej stosowana, zapewnia elastyczność, odporność na wodę i długowieczność.
o Celuloza drzewna – tańsza, ale mniej trwała i bardziej podatna na uszkodzenia.
o Mieszanka bawełny i celulozy – kompromis między wytrzymałością a ceną.Włókna surowca są rozdrabniane i mieszane z wodą, tworząc masę papierniczą. Tradycyjnie do tego celu używa się młynów holenderskich, które rozcierają i równomiernie rozprowadzają włókna w wodzie.
2. Formowanie arkuszy
Rama z drobno tkanym sitem (tzw. forma) jest zanurzana w kadzi z masą papierniczą.
Następnie delikatnie wyciąga się ją z wody, pozwalając nadmiarowi cieczy odpłynąć.
Warstwa włókien równomiernie osadza się na sicie, tworząc arkusz papieru.Proces wymaga precyzyjnych ruchów, aby uzyskać jednolitą grubość papieru.
3. Odwodnienie i prasowanie
Wilgotne arkusze papieru są przenoszone na filc, który pochłania nadmiar wody.
Stosy arkuszy i filców są prasowane, aby usunąć kolejne warstwy wilgoci.Tradycyjnie stosuje się prasy hydrauliczne lub ręczne.
4. Suszenie
Po wstępnym odwodnieniu arkusze są wieszane na sznurkach lub suszone na siatkach w dobrze wentylowanych pomieszczeniach.Suszenie może trwać kilka dni, w zależności od warunków atmosferycznych.
5. Klejenie powierzchniowe (sizing)
Wykonywane jest dokładnie tak samo jak w poprzednich przypadkach.
6. Wykończenie i kontrola jakości
Arkusze są prasowane, aby uzyskać odpowiednią fakturę (gładką lub chropowatą).
Każdy arkusz jest sprawdzany pod kątem jednorodności grubości, faktury i chłonności.
Gotowe arkusze są docinane lub pozostawiane z nieregularnymi brzegami (deckled edges).
*****
Produkcja papieru akwarelowego metodą maszynową (Fourdrinier)
Papier akwarelowy produkowany metodą maszynową jest wytwarzany na maszynach płaskositowych (Fourdriniera), które umożliwiają szybkie i wydajne tworzenie dużych ilości papieru o jednorodnych właściwościach. W przeciwieństwie do papieru produkowanego na bębnach cylindrycznych (mould made), który ma naturalny układ włókien i bardziej zróżnicowaną teksturę, papier wytwarzany metodą Fourdriniera ma bardziej regularną strukturę i jednolitą fakturę.
1. Przygotowanie masy papierniczej
Surowcem do produkcji może być:
o Celuloza drzewna (np. z drewna sosny, świerku).
o Bawełna (dla wyższej jakości papieru).
o Mieszanka celulozy i bawełny (dla lepszego balansu między ceną a jakością).
Włókna są mieszane z wodą i dodatkami, takimi jak:
o Środki klejące (np. żywice, skrobia, żelatyna) – poprawiają odporność na wodę.
o Wypełniacze mineralne (np. kreda, glinka kaolinowa) – wpływają na białość i fakturę papieru.o Środki przeciwgrzybicze i konserwujące – zapobiegają pleśnieniu i rozkładowi.
2. Formowanie arkusza na sicie płaskim
Rozprowadzenie masy papierniczej:
Rozcieńczona masa papiernicza (ok. 99% wody) jest rozprowadzana na ruchomej taśmie z siatką.
Włókna zaczynają się układać w jednej płaszczyźnie, co skutkuje powstaniem dominującego kierunku włókien (grain direction).
Wstępne odwodnienie:
Pod wpływem grawitacji i ssania woda jest usuwana, a włókna zaczynają łączyć się w jednolitą warstwę.
3. Prasowanie i dalsze odwodnienie
Walce prasujące usuwają nadmiar wody i poprawiają strukturę papieru.
Rodzaj prasy wpływa na fakturę papieru:
o Cold Pressed (NOT) – lekko szorstka powierzchnia.
o Hot Pressed (HP) – gładka powierzchnia, idealna do precyzyjnych detali.o Rough – chropowata faktura przypominająca papier formowany ręcznie.
4. Suszenie
Papier przechodzi przez system podgrzewanych wałków suszących, które redukują zawartość wilgoci do około 6-8%.
5. Klejenie powierzchniowe (sizing)
Aby papier miał odpowiednią odporność na wodę, poddaje się go powlekaniu klejem (np. żelatyną, skrobią, żywicami akrylowymi).
Można zastosować dwa typy klejenia:
o Internal sizing – dodanie środka klejącego na etapie produkcji masy papierniczej.
o Surface sizing – zanurzanie gotowego papieru w roztworze kleju lub natryskiwanie cienkiej warstwy.
6. Cięcie i pakowanie
Gotowy papier jest docinany do arkuszy, rolowany lub klejony w bloki akwarelowe.
Następnie przechodzi kontrolę jakości (gramatura, faktura, odporność na wodę).
Papier jest pakowany i przygotowywany do sprzedaży.
*****
Proces produkcji papieru akwarelowego na bębnach (cylinder mould made)
Produkcja papieru akwarelowego metodą bębnową (cylinder mould) jest tradycyjną techniką stosowaną do wytwarzania wysokiej jakości papierów artystycznych. Pozwala na uzyskanie papieru o wyjątkowej fakturze, większej wytrzymałości i lepszym zachowaniu wody w porównaniu do papieru wytwarzanego maszynowo na sicie płaskim (Fourdriniera).
1. Przygotowanie masy papierniczej
Surowcem są włókna bawełniane lub celulozowe, które miesza się z wodą w dużych kadziach.
W celu uzyskania lepszych właściwości strukturalnych i odporności na wodę dodaje się kleje (np. żelatynę), wypełniacze mineralne (np. kredę) oraz barwniki (jeśli papier ma mieć kolor).Masa papiernicza jest dokładnie mieszana i rafinowana, aby zapewnić równomierne rozmieszczenie włókien.
2. Formowanie arkuszy na bębnie cylindrycznym
Kluczowym elementem maszyny jest bęben cylindryczny z siatką drucianą, który obraca się powoli w kadzi z masą papierniczą.
Na powierzchni bębna zbiera się cienka warstwa włókien, które tworzą arkusz papieru.Dzięki temu procesowi papier ma równomiernie rozmieszczone włókna we wszystkich kierunkach (tzw. grain neutrality), co zapobiega deformacji pod wpływem wody.
3. Przenoszenie na filc i wstępne odwodnienie
Nowo uformowany arkusz papieru zostaje delikatnie zdjęty z bębna i przeniesiony na filcowy pas transportowy.
Filc pomaga w absorpcji nadmiaru wody, co poprawia fakturę papieru i jego ostateczny wygląd.Proces ten jest znacznie wolniejszy niż w maszynach płaskosiatkowych, co sprawia, że papier ma bardziej naturalną strukturę i większą trwałość.
4. Prasowanie i dalsze odwodnienie
Arkusze przechodzą przez zespół wałków prasujących, które usuwają kolejne warstwy wody i poprawiają strukturę papieru.
W zależności od pożądanego efektu, można zastosować różne metody prasowania:
o Cold Pressed (Not) – lekko tłoczona powierzchnia, matowa faktura.
o Hot Pressed (HP) – gładka powierzchnia uzyskana przez mocne sprasowanie.o Rough – chropowata faktura, minimalne prasowanie.
5. Suszenie
Papier suszy się stopniowo, aby zapobiec falowaniu i odkształceniom.Może być suszony na powietrzu lub w specjalnych suszarniach o kontrolowanej wilgotności.
6. Powlekanie klejem (Sizing)
Aby poprawić chłonność papieru i zapobiec nadmiernemu wnikaniu wody, stosuje się powlekanie klejem (np. żelatyną).
Powłoka może być aplikowana na całą powierzchnię (surface sizing) lub dodawana już na etapie przygotowania masy papierniczej (internal sizing).Klejenie zwiększa wytrzymałość papieru i umożliwia lepsze kontrolowanie rozlewania się farb akwarelowych.
7. Docinanie i pakowanie
Po końcowym wysuszeniu papier jest cięty na arkusze, bloki lub rolki.
Przechodzi kontrolę jakości, aby sprawdzić jego gramaturę, fakturę i odporność na wodę.
Gotowe arkusze są pakowane i wysyłane do sprzedaży.
*****
PODSUMOWANIE OBU TECHNIK PRODUKCJI
Papier produkowany na bębnach cylindrycznych (Cylinder Mould) jest wyższej jakości, trwalszy i bardziej odporny na wodę. Włókna są równomiernie rozłożone, co zapobiega falowaniu papieru i zapewnia lepszą kontrolę nad farbami.
Papier wytwarzany metodą Fourdriniera jest tańszy i bardziej dostępny, ale mniej odporny na deformacje i ma bardziej jednorodną, mechaniczną strukturę.
Papier na bębnach cylindrycznych jest preferowany przez profesjonalnych artystów (np. Arches, Saunders Waterford, Fabriano Artistico), podczas gdy papier Fourdriniera jest często wybierany do szkiców i ćwiczeń.
*****
PAPIER CZERPANY A PAPIER AKWARELOWY
Papier czerpany to jeden z najstarszych rodzajów papieru, wytwarzany metodą ręcznego czerpania masy papierowej na sito. W procesie tym używa się tradycyjnych narzędzi i technik, co sprawia, że każda karta papieru jest unikalna. Papier czerpany charakteryzuje się nieregularnymi brzegami, wysoką gramaturą i naturalną fakturą. Może być wykonany z bawełny, lnu, konopi lub mieszanki tych materiałów.
Różnice między papierem czerpanym a akwarelowym:
1. Technika produkcji:
Papier czerpany jest w całości wytwarzany ręcznie, co nadaje mu unikalny charakter.
Papier akwarelowy może być wytwarzany zarówno ręcznie, jak i maszynowo, z naciskiem na precyzyjne parametry techniczne, takie jak gramatura czy sizing.
2. Zastosowanie:
Papier czerpany bywa wykorzystywany w celach artystycznych, takich jak malarstwo, kaligrafia czy druki artystyczne, jednak jego nierówna faktura i brak standaryzacji sprawiają, że może nie być idealny do technik wymagających powtarzalności.Papier akwarelowy jest zaprojektowany specjalnie z myślą o technice akwarelowej, zapewniając kontrolę nad nasiąkliwością i pigmentem.
3. Faktura:
Papier czerpany ma zazwyczaj bardziej nieregularną i organiczną fakturę.Papier akwarelowy oferuje różne rodzaje faktur (grain fin, hot-pressed, rough), dostosowane do potrzeb artystów.
4. Trwałość i jakość:
Papier czerpany, szczególnie ten wykonany z bawełny lub lnu, jest bardzo trwały i odporny na starzenie.Papier akwarelowy wysokiej jakości również jest trwały, jednak jego trwałość zależy od rodzaju użytych materiałów (bawełna, celuloza) i procesu produkcji.
5. Wygląd:
Papier czerpany posiada charakterystyczne, nieregularne krawędzie (zwane "szarpanymi").Papier akwarelowy ma zwykle równe krawędzie, choć niektóre jego ręcznie wytwarzane wersje mogą mieć podobne wykończenie.
Podsumowanie:
Papier czerpany i papier akwarelowy mają odmienne przeznaczenia i właściwości. Papier czerpany jest bardziej uniwersalny w zastosowaniach artystycznych i dekoracyjnych, podczas gdy papier akwarelowy jest specjalistycznym podłożem zoptymalizowanym pod kątem techniki akwarelowej.
DOBRA KAWA POMAGA PISAĆ !!! JEŚLI PODOBAJĄ CI SIĘ MOJE TEKSTY TO MOŻESZ POSTAWIĆ MI WIRTUALNĄ KAWKĘ.
BĘDZIE MI MIŁO WYPIĆ JĄ Z TOBĄ ! KLIKNIJ TYLKO W BANER A TRAFISZ DO EKSPRESU 🙂
